Tarih Duragı

Osmanlı mezar taşlarındaki her sembol, şekil veya obje bir mesajı belirtir. Mezar taşlarının ve üzerilerindeki desenlere kadar bir  çok işaret, o mezarda yatan hakkında bilgi vermektedir. Mezar taşının bir başlığı varsa, bu mezar bir erkeğe aittir. Erkeklerin mezar taşlarında bulunan başlıklar, mezar sahibinin meslek ve meşrebine göre yapılmaktadır. Bu mezar taşı başlıkları kendi içlerinde en sade şekliyle; sarıklı, kavuklu, başlıklı ve fesli olarak dörde ayrılmaktadır. Osmanlı mezarlıklarında yatan kişinin mesleğini, mezar taşının üzerindeki işaretlerden anlamak mümkündür. Mesela bir denizcinin mezar taşında; çapa, gemi direği ve yelken bezi; bir katibinkin de ise, hokka ve kalem görülmektedir. Hanımların mezar taşları ise çiçeklerle süslüdür.

mezar taşı başlıkları

Mezar Taşlarının Sembolleri ve Anlamları;

Burma Sarıklı Başlık; 
                                                   
Şehzade, Kubbealtı Vezirleri, sancakbeyleri, beylerbeyleri Deftedar gibi üst düzey devlet adamlarının tercih ettiği 16.yüzyıl’da kullanılan bu sarık çeşidini
birçok mezar taşında görmek mümkündür.

burma sarıklı başlık

Mevlevi Başlıkları;

Mevlevilikte tarikata intisap edip derviş olanların taşlarında “ Destarsız dal sikke” vardır.

mevlevi başlıkları

Örfi Destari Kavuk;

Bu kavuğu takanların büyük bölümü küçük dereceli ulema, küçük ve orta kademeden kadılar, müftüler, imamlar ve vakıflarda çalışanlar ile derviş ve şeyhlerdir.

örfi destari kavuk

Nakşi Başlıkları;

“Nakşi Tacı”. Kadiri ve Nakşi tarikatlarına ait mezar başlıkları ise “ Müjganlı”dır.

nakşi başlıklar

Dardağan Tipi Başlık;

Yeniçerilerin büyük bir bölümü tarafından kullanılmıştır.

dardağan tipi başlık

Bektaşi Tacı;

“Bektaşi” şeyhlerinin mezar taşlarında çoğunlukla 12 terkli yani dilimli “ Hüseyni” ve 4 terkli “Edhemi” başlık kullanılmıştır.

bektaşi tacı

Nezkebi Başlık;

Hattat, kaşıkçı, nalbant, hekim ve esnaflar tarafından kullanılmıştır.

nezkebi başlık

Kadiri Tacı;

Kadiri ve Nakşi tarikatlarına ait mezar taşı başlıkları ise “Müjganlı”dır. Ayrıca Kadiri mezar taşlarında “18 köşeli yıldız” ile “8 yapraklı gül” motifli kabartmalar vardır.

kadiri başlık

Fesli Başlık;

Kişinin mesleği hakkında tam bir bilgi vermez. Sadece hangi dönemde yaşadıkları anlaşılır.

fesli başlık

Gülşeni Tacı;

Gülşeni tarikatı mensupları için kullanılmıştır.





Hotozlu Başlık;

Hanım mezarları için kullanılmıştır. Osmanlı hanımların günlük hayatta hotoz taktıkları için, hotoz başlıklı mezar taşları da görmek mümkündür. Bu hotozun altında, hanımların alınlarına yahut boyunlarına taktıkları altın sıralı kolye ve alınlıklar mezar taşlarına işlenmiştir.





Himmeti Tacı;

Himmeti tarikatı mensupları için kullanılmıştır.










Mezar taşı başlıklarıyla ilgili daha fazla veriyi Muradiye Mezar Taşları Açık Have Sergi Alanında görebilirsiniz.

                                                                                                                      Cengizhan KILIÇOĞLU


- -